Astronomi ve astrofizik, gökbiliminin farklı dallarını temsil eder. Her ikisi de evreni, gök cisimlerini, uzayı ve onların oluşumunu, yapılarını ve davranışlarını inceleyen bilim dallarıdır. Ancak aralarındaki farklar, çalışma yöntemleri, odak noktaları ve kapsamları açısından belirginlik gösterir.
Astronomi, genellikle gözleme dayalı gökbilimi olarak bilinir. Geçmişten günümüze kadar gözlemler, kayıtlar ve gökyüzündeki cisimlerin hareketleri üzerine yapılan gözlemler astronomik çalışmanın temelini oluşturur. Gözlem yapmak için teleskoplar, kameralar ve diğer algılayıcılar kullanılır. Astronomlar, yıldızların, gezegenlerin, galaksilerin, göktaşlarının ve diğer gök cisimlerinin konumlarını, hareketlerini ve özelliklerini belirlemek için bu gözlemleri analiz ederler.
Öte yandan, astrofizik, gökbilimin daha teorik ve fiziksel bir yanını oluşturur. Fizik prensiplerini kullanarak gök cisimlerinin doğasını anlamak ve evrenin fiziksel yasalarını keşfetmek amacıyla matematiksel modeller ve teoriler geliştirir. Astrofizikçiler, ışık spektrumundan gelen verileri kullanarak, madde, enerji, kütleçekimi, elektromanyetizma gibi fiziksel kavramları gök cisimleri ve evrenin genel yapısıyla ilişkilendirirler. Yıldızların doğuşu ve ölümü, galaksi oluşumu, kara deliklerin ve uzay-zamanın yapısı gibi konular astrofizik araştırmalarının odak noktaları arasındadır.
Astronomi genellikle gözleme dayalı bir bilim olarak daha gözlemlenebilir ve görsel olarak daha somut bir şekilde karşımıza çıkar. Öte yandan, astrofizik, daha soyut ve matematiksel bir yaklaşımla evrenin temel yapılarını ve fiziksel yasalarını anlama çabası içerisindedir.
Her iki disiplin de birbirine yakın çalışmalar yürütür ve birbirlerini tamamlar. Astronomi, gözlemler ve keşiflerle başlar, ardından astrofizik, bu gözlemleri teorik çerçevede anlamlandırır. Gözlemler ve teorik çalışmalar birlikte ele alındığında, evrenin yapısı ve davranışı hakkında daha kapsamlı bir anlayış sağlanır.
Ayrıca, bu iki disiplin arasındaki sınır giderek bulanıklaşmaktadır. Günümüzde, birçok astronom aynı zamanda astrofizikçi olarak da çalışır ve gözlemlerle teorik modellemeyi birleştirerek daha bütünsel bir anlayışa ulaşmaya çalışır.
Sonuç olarak, astronomi gözleme dayalı gökbilimi, astrofizik ise teorik ve fiziksel prensipleri evrenin yapılarına ve olaylarına uygulayan disiplindir. Her ikisi de evrenin sırlarını anlama yolunda birbirini tamamlayıcı ve önemli roller oynar.