1928 yılında Almanya ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan dostluk antlaşması, genellikle Kellogg-Briand Paktı olarak da bilinen Locarno Antlaşmaları’nın bir parçası olarak ortaya çıktı. Locarno Antlaşmaları, I. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da istikrarı sağlamayı amaçlayan bir dizi anlaşmadan oluşuyordu. Bu antlaşmaların bir sonucu olarak, Almanya, batı sınırlarını kabul etti ve diğer Avrupa devletleri ile barışa yönelik adımlar atmaya başladı. Ancak, doğu sınırları ve Sovyetler Birliği ile ilişkiler hala belirsizdi.
Sovyetler Birliği, I. Dünya Savaşı’ndan sonra uluslararası izolasyon içinde kalmıştı ve Batılı devletlerle gelişen bir düşmanlığa sahipti. Ancak, Sovyet lider Josef Stalin, SSCB’nin dış ilişkilerini güçlendirmek ve stratejik olarak izole edilmiş konumunu düzeltmek amacıyla çeşitli diplomatik adımlar atmaya başladı. Bu bağlamda, 1928 yılında Almanya ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan dostluk antlaşması, tarih boyunca önemli bir dönemeç olarak kabul edilir.
Bu antlaşmanın temelinde, iki ülkenin birbirleriyle diplomatik ilişkileri normalleştirmeyi ve bir dostluk atmosferi oluşturmayı amaçlayan bir dizi madde bulunuyordu. Bu maddeler arasında silahlanma yarışının kontrol edilmesi, askeri işbirliği, ticaretin artırılması ve birbirlerine karşı saldırgan politikalar izlememe taahhütleri yer alıyordu. Ancak, antlaşma bazı eleştirilere de maruz kaldı ve zaman içinde karmaşık bir şekilde evrildi.
Dostluk antlaşması, Almanya ile Sovyetler Birliği arasında daha önce var olan düşmanlık ve güvensizlik atmosferini ortadan kaldırmayı amaçlıyordu. I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Versailles Antlaşması’nın ağır koşulları ve Almanya’nın bu antlaşma sonucunda kaybettiği topraklar, ülkeyi izole etmiş ve milliyetçi duyguları körükleyerek Adolf Hitler’in yükselişine zemin hazırlamıştı.
Ancak, Locarno Antlaşmaları ve buna ek olarak gelen Almanya-Sovyetler Birliği dostluk antlaşması, bölgedeki gerilimi azaltmaya ve uluslararası ilişkileri düzeltmeye yönelik bir çabadı temsil ediyordu. Bu antlaşma, Sovyetler Birliği’nin uluslararası arenada daha etkili bir konuma gelmesine yardımcı oldu ve aynı zamanda Almanya’nın da doğu sınırlarında istikrarı sağlamaya yönelik bir adımdı.
Antlaşmanın bir diğer önemli boyutu, silahlanma yarışının kontrol edilmesine yönelik taahhüttü. Her iki taraf da belirli sınırlamalara uymayı kabul ederek, bölgesel istikrarın korunmasına katkıda bulunmayı amaçlıyordu. Bu, özellikle I. Dünya Savaşı sonrası dönemin silahlanma yarışı ve bu yarışın getirdiği olumsuz sonuçları düşündüğümüzde, önemli bir adımdı.
Antlaşmanın bir diğer önemli unsuru da ekonomik işbirliği ve ticaretin artırılmasıydı. Her iki ülke, ekonomik ilişkilerini güçlendirmek ve karşılıklı çıkarları korumak amacıyla çeşitli anlaşmalar imzaladı. Bu, hem Almanya’nın savaş sonrası ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu hem de Sovyetler Birliği’nin ekonomik olarak daha fazla entegre olmasına olanak tanıdı.
Ancak, Almanya ile Sovyetler Birliği arasındaki dostluk antlaşması zaman içinde karmaşıklaştı ve 1930’ların sonlarına doğru Adolf Hitler’in iktidara gelmesiyle birlikte çöktü. Hitler’in SSCB ile yaptığı Molotov-Ribbentrop Paktı, iki ülke arasında geçici bir işbirliği sağladı, ancak bu anlaşmanın ardında gizli niyetler ve saldırgan planlar vardı.
Bu nedenle, 1928’de Almanya ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan dostluk antlaşması, tarih boyunca önemli bir dönemeç olarak kabul edilirken, aynı zamanda uluslararası ilişkilerin karmaşıklığını ve kırılganlığını da gösteren bir örnektir. Antlaşma, zaman içindeki gelişmeler ve lider değişiklikleri nedeniyle istikrarını kaybetsede, imzalandığı dönemde bölgedeki gerilimi azaltma ve barışı teşvik etme amacını taşıyan önemli bir diplomatik girişimdi.